Temel Linux Komutları

Linux, açık kaynaklı bir işletim sistemi olarak güçlü bir terminal tabanlı kontrol mekanizması sunar. Komut satırı, Linux’un temel taşıdır ve kullanıcıların sistem üzerinde tam kontrol sahibi olmalarını sağlar. Bu makalede, yeni başlayanlar için temel Linux komutlarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Linux Komut Satırına Giriş

Linux komut satırı, kullanıcılara dosya yönetimi, kullanıcı hesapları, ağ ayarları ve sistem süreçleri gibi çeşitli işlevleri kontrol etme olanağı tanır. İşte bu ortamda kullanılan temel komutlar:

Hangi Komut Satırını Kullanmalıyım?

• Bash (Bourne Again Shell): Linux’ta en yaygın kullanılan kabuktur.
• Zsh (Z Shell): Özelleştirilebilirliği ile öne çıkar.
• Fish (Friendly Interactive Shell): Kullanımı kolaydır ve zengin özellikler sunar.

Dosya ve Dizin İşlemleri

Linux sistemlerinde dosya ve dizinlerle çalışmak oldukça yaygındır. İşte temel komutlar:

ls – Listeleme

Bir dizindeki dosyaları ve klasörleri listelemek için kullanılır.

ls
ls -l
ls -a

• ls: Sadece dosya ve dizin adlarını listeler.
• ls -l: Detaylı listeleme yapar.
• ls -a: Gizli dosyaları da gösterir.

cd – Dizin Değiştirme

Belirli bir dizine geçmek için kullanılır.

cd /home/kullanici
cd ..
cd /

• cd /home/kullanici: Belirtilen dizine geçer.
• cd ..: Üst dizine geçer.
• cd /: Kök dizine geçer.

pwd – Geçerli Dizini Görüntüleme

O anki çalışılan dizini gösterir.

pwd

mkdir – Dizin Oluşturma

Yeni bir dizin oluşturmak için kullanılır.

mkdir yeni_klasor

rm – Dosya ve Dizin Silme

Dosya veya dizinleri silmek için kullanılır.

rm dosya.txt
rm -r klasor

• rm dosya.txt: Dosyayı siler.
• rm -r klasor: Dizin ve içindekileri siler.

Dosya İşlemleri

Linux’ta dosyalarla çalışmak oldukça pratiktir. İşte en sık kullanılan komutlar:

cp – Kopyalama

Bir dosyayı veya dizini başka bir yere kopyalamak için kullanılır.

cp dosya.txt yedek_dosya.txt
cp -r klasor yedek_klasor

mv – Taşıma ve Yeniden Adlandırma

Dosya taşımak veya yeniden adlandırmak için kullanılır.

mv eski_dosya.txt yeni_dosya.txt
mv dosya.txt /hedef_klasor

cat – Dosya İçeriğini Görüntüleme

Bir dosyanın içeriğini terminalde görüntülemek için kullanılır.

cat dosya.txt

nano ve vim – Dosya Düzenleme

Terminalde metin dosyalarını düzenlemek için kullanılır.

nano dosya.txt
vim dosya.txt

Sistem Yönetimi Komutları

Linux sistemlerinde yönetim yapmak için çeşitli komutlar bulunur:

top – Süreçleri İzleme

Çalışan süreçleri gerçek zamanlı olarak izlemek için kullanılır.

top

ps – Süreçleri Görüntüleme

Belirli bir anda çalışan süreçleri görmek için kullanılır.

ps
ps aux

kill – Süreç Sonlandırma

Bir süreç ID’sini (PID) kullanarak süreci sonlandırır.

kill 1234

df – Disk Kullanımını Görüntüleme

Diskteki boş ve dolu alanları görüntüler.

df -h

du – Disk Kullanımını Analiz Etme

Bir dosya veya dizinin disk üzerindeki kullanımını gösterir.

du -h dosya.txt
du -sh klasor

Ağ İşlemleri Komutları

Linux ağ ayarlarını yönetmek ve analiz etmek için çeşitli komutlar sunar:

ping – Bağlantı Testi

Bir hedefe veri paketi göndererek bağlantıyı test eder.

ping google.com

ifconfig – Ağ Arayüzlerini Görüntüleme

Ağ adaptörlerinin durumunu kontrol eder.

ifconfig

wget – Dosya İndirme

Web üzerinden dosya indirmek için kullanılır.

wget https://example.com/dosya.zip

curl – Veri Aktarımı

Web üzerinden veri çekmek veya göndermek için kullanılır.

curl https://api.example.com

Yardım ve Bilgi Alma Komutları

Linux’ta belirli bir komut hakkında bilgi almak için şu komutları kullanabilirsiniz:

man – Kullanım Kılavuzu

Bir komutun kılavuz sayfasını görüntüler.

man ls

--help – Yardım Mesajı

Komutların kısa bir özetini görüntüler.

ls --help

Sonuç

Linux komut satırı, güçlü ve esnek bir araçtır. Yukarıdaki temel komutlarla Linux’u daha verimli bir şekilde kullanabilirsiniz. Daha karmaşık işlemler için bu komutları özelleştirebilir ve birleştirebilirsiniz.

Ankasoft Yazılım olarak, Linux sistem yönetimi ve diğer teknik konularda profesyonel destek sunuyoruz. Daha fazla bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.